نقد و بررسی فیلم گزارش the report 2019

شاید برایتان باورپذیر باشد که کشورهایی مثل ایران، ویتنام یا عراق فیلمی ضد آمریکایی بسازند، اما ساخت فیلمی که نقدهای سنگینی به عملکرد سازمان‌های اطلاعاتی و جاسوسی آمریکایی وارد می‌کند، آن هم در هالیوود کمی غیر منتظره است. البته که کارگردان آمریکایی، اسکات زی برنز (Scott Z. Burns) به خوبی از عهده این کار برآمده است. در این نوشتار از بلاگ عماریار (راه نوشت) به نقد و بررسی فیلم مورد تحسین و کمتر دیده شده the report 2019 خواهیم پرداخت. برای دانلود و تماشای فیلم ریپورت به عماریار مراجعه کنید.

خلاصه فیلم گزارش

فیلم گزارش با راه‌یابی یک کارآموز حقوق به نام دنیل جونز (با بازی آدام درایور) به مجلس سنای آمریکا شروع می‌شود در حالی که مدتی برای سازمان اف‌بی‌آی (FBI) کار می‌کرده. سناتور فینستین ( با بازی آنت بنینگ) دنیل را با هدف تحقیق در مورد روش‌های پیشرفته بازجویی ماموران سازمان اطلاعاتی سیا آمریکا از متهمان واقعه 11 سپتامبر استخدام می‌کند.

دنیل با تشکیل یک گروه تحقیقاتی، طی بررسی‌های 5 ساله، گزارش مفصلی را در 6700 صفحه تحویل مجلس سنا می‌دهد. این گزارش افشا می‌کند که ماموران سازمان سیا (CIA) با استخدام دو تن از روانشناسان نیروی هوایی با نام جیمز میچل (با بازی داگلاس هاج) و بروس جسن (با بازی تی رایدر اسمیث) در صدد اجرای «روش‌های پیشرفته بازجویی» روی متهمان بوده‌اند؛ روش‌هایی که در ضدبشری بودن آن‌ها جای هیچ شکی نیست. 

چهره تاریک آمریکای مدرن 

نکته‌ قابل‌توجهی که بعد از تماشای این فیلم نظرمان را جلب می‌کند، چهره تاریک سازمان‌های اطلاعاتی آمریکاست که پشت انبوهی از شعارهای حقوق بشری پنهان شده‌اند. فیلم سرنخ‌هایی به ما می‌دهد از اینکه سازمان سیا شکنجه روانی و جسمانیِ متهمان حمله به برج‌های دو قلو را با  مجوز افراد بالادستی چون جورج بوش پسر (George W. Bush) و معاون او، دیک چینی (Dick Cheney) انجام داده است.

همانطور که بالاتر گفتیم، این شکنجه‌ها با نام «روش‌های پیشرفته بازجویی» شناخته می‌شوند و در طول فیلم با استفاده از فیلتر گرم و فیلمبرداری روی دست به تصویر کشیده می‌شوند تا اینگونه احساسات بیشتری را به مخاطب منتقل نموده و او را با این تنش همراه کنند. از جمله این شکنجه‌ها که در اسناد منتشرشده آمده‌اند، عبارتند از:

• جلوگیری از خوابیدن متهمان برای مدت طولانی ( این مدت زمان گاهی به یک هفته هم می‌رسد)؛
• غرق کردن مصنوعی با استفاده از تخته آب؛
• سیلی و رفتارهای تحقیرآمیز مانند تراشیدن ریش که برای مسلمانان عملی مذمت ‌شده است؛
• حبس متهمان درون تابوت و رهاسازی حشرات درون آن؛
• استفاده از موزیک با صدای بلند برای طولانی مدت؛
• کوباندن پرفشار متهم به دیوار؛
• وارد کردن شوک عصبی از طریق خالی کردن آب یخ روی متهم؛
• آب ‌رسانی پرفشار از طریق مقعد به طوری که آب از دهان و بینی متهم بیرون زده شود. 

ماموران سیا گاهی شکنجه‌ها را آنقدر ادامه می‌دادند تا از متهمین اعتراف بگیرند اما نکته اینجاست که طبق آنچه جونز در گزارش خود می‌نویسد، این شکنجه‌ها هیچ اطلاعاتی را عاید سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا نکرده است. با این حال پس از انتشار نسخه خلاصه شده (بخوانید سانسورشده) گزارش که 500 صفحه بیشتر نداشت، ماموران سیا نه تنها محاکمه نشدند بلکه برخی از آنان ترفیع‌ شغلی دریافت کرده و حتی به ریاست این سازمان هم رسیدند! 

تلاش مذبوحانه سیا برای بازگرداندن حیثیت از دست رفته 

شاید بتوان دلیل به کارگیری روش‌های جدید، پیشرفته و خشونت‌بار بازجویی از متهمان توسط سازمان سیا را تلاشی برای بازگرداندن حیثیت مخدوش و از دست رفته آن پس از واقعه 11 سپتامبر و حمله به برج‌های دوقلو در قلب نیویورک دانست؛ چرا که عدم پیشبینی و آمادگی برای این حمله تروریستی بزرگ آن هم توسط بزرگ‌ترین سازمان اطلاعاتی و جاسوسی دنیا دور از ‌انتظار است. گرچه با گذشت بیش از 20 سال از این حادثه، همچنان صحت ادعای تروریستی بودن عملیات 11 سپتامبر محل شک و ابهام است.

ایالات متحده در فیلم گزارش چه تصویری از خود نشان می‌دهد؟ 

اگر برایتان سوال شده که چرا یک کارگردان آمریکایی باید فیلمی کاملا ضدآمریکایی بسازد و فسادها و جنایت‌های سازمان‌های اطلاعاتی و جاسوسی کشورش را فاش کرده، آن‌ها را به شدت نقد کند، احتمالا فیلم را تا انتها نگاه نکرده‌اید. در حقیقت اسکات برنز در فیلم خود نه بر جنایت ضد بشری آمریکا که بر فرایند افشای آن تمرکز کرده است.

با این نگاه وقوع چنین جرمی متوجه بخشی از دولتمردان آمریکا بوده که توسط بخش دیگر آن افشا می‌شود. در نتیجه از مجموعه نظام آمریکا چهره‌ای منفی نمایش داده نمی‌شود بلکه این سیستم از درون خود را تصفیه و اصلاح می‌کند. همان‌طور که سناتور فینستن  در بخشی از فیلم می‌گوید:« آمریکا به قدری بزرگ است تا به کاری اشتباه اعتراف کند و به قدری به خود اطمینان دارد که از اشتباهات خود درس بگیرد. انتشار این گزارش قدم مهمی به سمت ترمیم ارزش‌های خود و نشان دادن آن به دنیاست که ما در حقیقت جامعه‌ عادل و قانونمندی هستیم.»

بایکوت در مهد آزادی بیان 

ساخت فیلمی با این درون مایه که از قسمت‌های عمیقی از وجود تاریک آمریکا سخن می‌گوید، مایه شگفتی است. هر چند ماهیتی ضدآمریکایی نداشته باشد. اما از طرفی سیاست‌های بایکوت در هالیوود را هم نباید دست کم گرفت. فیلم گزارش با حذف از فصل جوایز هالیوود، عدم انتشار توسط کمپانی‌ها و استودیوهای اصلی هالیوود و حتی زیرمجموعه‌ها و سازمان‌های وابسته به آن، اکران محدود و انتشار بی سر و صدا در اینترنت، عملا توسط امپراتوری رسانه‌ای آمریکا سانسور و بایکوت شد. 

سخن پایانی

فیلم گزارش را در بهترین حالت می‌توان زاویه دیدی متفاوت و آمریکایی نسبت به اتفاقات مربوط به بعد از حمله 11 سپتامبر، عملکرد سازمان سیا در قبال وضعیت موجود و وضعیت زندان‌های گوانتانامو و ابوغریب در نظر گرفت. با این حال، ما با فیلمی خوش‌ساخت مواجه هستیم که ریتم آن نه روی شخصیت‌ها، بلکه روی اتفاقات و رویدادها سوار است؛ به این معنا که برای درک و همراه شدن با جریان فیلم نیازی به حفظ کردن اسامی مطرح شده ندارید و فیلم شما را با خود همراه خواهد کرد. برای تماشای فیلم گزارش 2019 با زیرنویس فارسی به سایت عماریار مراجعه کنید.